Kübalı hekimler Venezuela’da umut reçete ediyor

Aljaazera muhabiri Chris Arsenault’un “Venezuela’da Kübalı hekimler umut reçete ediyor” başlıklı makalesini sunuyoruz. Arsenault makalesinde Chavez yanlısı ve karşıtı Venezuelalıların ülkelerindeki Kübalı hekimlere ilişkin düşüncelerini nesnel bir tutumla aktarıyor. 

Tıbbi kontrol için Karakas’ın işçi mahallerindeki mütevazi, kırmızı tuğladan bir kliniğe giden emekli Maria Vivas, Venezuela’nın Bolivarcı Devrimi’nin bir piyadesi olarak kabul edilebilir – dizlerinin kötü olduğuna boş verin.

Vivas, ayak mantarından nasıl kaçınılacağı üzerine ve komünist devrimci Che Guevara’ya ait posterlerle bezenmiş bekleme odasında otururken El Cezire’ye, ‘bu kliniğe gelmeyi seviyorum, eve yakın ve doktorlar size gerçekten bakıyorlar’ dedi.

Halkçı Başkan Hugo Chavez tarafından kamu sağlığı kampanyasının bir parçası olarak finanse edilen ve Kübalı hekimlerle doldurulan bu klinik ve bunun gibi yüzlercesi bazı Venezuelalılar arasında tartışma konusu haline geldi.

Hükümet aleyhtarı bir öğrenci olan Jusair Mendez El Cezire’ye, ‘kamu sağlığı sistemi kötü, oturduğum yerde doktorların hepsi Kübalı’ dedi. ‘Neyiniz olursa olsun, size yalnızca soğuk aldığınızı söyleyip, ilaç yazmadan eve gönderiyorlar.'

FAYDALI BİR DEĞİŞ-TOKUŞ MU?

Venezuela Küba’ya 30 bin hekimin hizmeti karşılığında günde 90 bin varil petrol gönderiyor. Programı destekleyenler her iki ülkenin bu ekonomistlerin ‘göreli avantaj’ dediği şeyden fayda gördüğüne inanıyorlar. Küba geri bıraktırılmış ülkeler arasında sağlık bakımı sistemiyle ünlü ve Venezuela bol miktarda petrol ihraç ediyor.

Eleştirmenler Kübalı hekimlerin düşük ücretler karşılığında çalışarak Venezuelalı yetenekleri baltaladığını ve Chavez’in politik yandaşlarına petrol bağışladığını söylüyorlar. San Agustin del Sur mahallesinde çalışan Kübalı hekimlere, seçim döneminde konunun politik bakımdan duyarlı olması nedeniyle, gazetecilerle konuşma izni verilmiyor.

Kontrolleri için kliniğe giden San Agustin del Sur sakinleri dahil programın savunucuları, Kübalı hekimlerin, Chavez’in ilk kez seçildiği 1998 öncesinde Venezuela’da siyasal ağırlığı olanlar tarafından dışlanan toplumun bir parçası haline geldiklerini söylüyorlardı.

Yerel konseyde sağlığın teşviki gönüllüsü olan Alba Castro El Cezire’ye, ‘Kübalı hekimler burada yaşıyor. Gece yarısı bir yeriniz ağrırsa, kliniğe gelebilirsiniz veya birini gönderirsiniz ve hekim evinize gelir’ dedi. ‘Önleyici tıp budur’.

(Venezuela’ya gelen ilk Kübalı hekim tugayı)

‘HAYATINIZI KURTARIN’

‘Barrio Adentro’ veya ‘Mahallenizde’ denen bir programın parçası olarak, yoksul mahallelere temel sağlık bakımı sağlamak için oluşturulan ‘misyonlar’ Kübalıların yardımıyla 2003 yılında başladı.

Kliniği ziyaret eden bir mahalle sakini olan Clara Platt, El Cezire’ye, ‘eskiden yoksulsanız ve bacağınız kırıldıysa, özel rehabilitasyona para bulamayacağınızdan, bu durum sizin için yaşamınızın sonuna kadar bir sorun olurdu’ dedi. ‘Şimdi mahalledeki rehabilitasyon merkezine gidebilir ve hayatınızı kurtarabilirsiniz’.

Mahalle sakinlerinin gizli oyla seçildikleri yerel konseyler, ülkenin en yoksul bölgelerinde spor tesisleri inşa etmek, evleri onarmak ve okuma-yazma öğretmek için toplumsal seferberliğin bir parçası olarak, Kübalı hekimlerle işbirliği yaparlar. Tıbbi program Küba’nın komünist hükümetine ham petrol gönderen devletin petrol şirketi PDVSA tarafından finanse edilmektedir.

Birçok Venezuelalı bunun kötü bir fikir olduğunu düşünüyor. Venezuela’nın eski Brezilya elçisi Milos Alcalay ‘neden PDVSA Küba’dan hekim getiriyor?’ diye soruyor. ‘Sağlık Bakanlığı’nın hekim istihdam etmesi gerekmez mi?’

Muhalifler PDVSA’nın devlet içinde devlet haline gelerek partizan politik konulara odaklanmasından ve asıl konusu olan petrol üretimi ve güvenliğini ihmal etmesinden korkuyorlar.

‘BOLİVARCI ÜNİVERSİTELER’

Mahalle sakinleri kliniklerinin petro-dolarla finanse edilmesinin umurlarında olmadığını söylüyor. ‘Misyonlar’ insanların küçük hastalıkları için vizite ücretinin devlete daha pahalıya mal olduğu bir kamu hastanesine gitmesi yerine, evlerinin yakınında tedavi edilmesine olanak verdiği için, devlet kaynaklarının verimli bir kullanımı olduğunu söylüyorlar.

Bir emekli olan Platt, Venezuela’nın çekişmeli sağlık tartışmasının her iki yanını da ilk elden gördüğünü söylüyor. El Cezire’ye, ‘CVU (prestijli Venezuela Merkez Üniversitesi) mezunu iki yeğenim var’ diyor. ‘Biri Kanarya adalarında, diğeri İspanya’da çalışıyor’.

Diğer yeğenlerinden biri ise yoksul bölgelerde çalışacak hekimleri eğitmek üzere tasarlanmış olan yeni ‘Bolivarcı’ üniversitede okumuş. ‘Yeğenim yeni mezun oldu, kırsal kesimde çalıştı ve şimdi burada büyük bir hastanede çalışıyor’.

Barrio sakinlerine göre yeteneklerini diğer ülkelere kaptırmak, sağlığın değil kar etmenin değerli olduğu kapitalizmin bir belirtisidir. Birçokları, eninde sonunda yeni eğitilen Venezuelalılar yoksul bölgelerde hizmet sunacağından, Kübalı hekimlere gereksinim kalmayacağını ummaktadır.

Chavez’in en sert muhaliflerinden bazıları San Agustin del Sur’daki gibi misyonların Chavez’in üst üste seçimleri kazanmasının anahtarı olduğunu kabul etmektedirler.

Muhafazakar bir ABD düşünce kuruluşu olan Freedom House’a göre Chavez 2006 seçimlerinde ‘sosyal programlarından faydalanan en yoksul Venezuelalılar arasında süren desteğe dayanarak seçildi’.

Castro, tepeye yaslanmış küçük evlerle dolu dağı işaret ederek, ‘burada herkes Chavez’i sevmez’ diyor. ‘Fakat insanlar klinikte muayene olmayı seviyorlar’.   

---

KAYNAK

Arsenault, C. (2012). Cuban doctors prescribe hope in Venezuela, Aljazeera, 31 Aralık 2012.