Tıp eğitiminde küresel ölçekte radikal değişimler gereklidir

Quentin Eichbaum ve arkadaşları (1) Afrika’da yeni tıp okullarının nasıl toplum ve kırsal sağlık bileşenlerini, uzun erimli aile bağlantılarını ve dezavantajlı öğrenciler için daha adil kabul süreçlerini kapsayan müfredatlar geliştirdiklerini tanımlamaktadır. Bütün bu değerli yenilikler önceki tıp eğitimi reformlarıyla bütünleştirilmiştir (2, 3) fakat bunlar küresel olarak evrensel sağlık bakımını başarmanın güçlüklerini karşılamak için yeterli midir? Bu arzu birincil sağlık bakımına yaygın istihdam ve hekimlerin kendilerine gereksinim duyulan yerlerde tutulmasını gerektirecektir.

Afrika’da yeni tıp eğitimi modelleri geliştirirken, birçok Afrika ülkesinde Küba tıp eğitiminin ve tıp okullarının geçen yirmi yıl boyunca müdahalesine atıf yapıldığını görmemek şaşırtıcıdır (4). Daha önemlisi Küba eğitim modeli güç yerlerde çalışan ve buralarda kalan hekimler ürettiği görünen ilave ögeler sağlamaktadır (panel) (5). Bu ögeler sosyal sorumluluk, halk sağlığı etiği ve toplum kalkınmasını kapsamaktadır. Bunların her ülkede yerel gereksinimleri karşılamak için öğretilen tamamlayıcı mezuniyet sonrası becerilerin yerini almamalarına rağmen, hassas toplumlara hizmete adanmış sağlık profesyoneli türü için temel oluşturmakta önemli katkıları vardır.

Afrika ve diğer düşük gelirli ve orta gelirli ülkelerin karşılaştıkları yaygın güçlükler radikal çözümler gerektirir – bu güçlükler bir uzman grubu tarafından detaylandırılmıştır (6) ve 2016 yılında Dünya Sağlık Örgütü’nün Sağlık İçin İnsan Kaynakları Üzerine Küresel Strateji çalışması tarafından rapor edilecektir (7). Belki ilerlemenin önündeki en önemli engel, bütün sağlık müfredatı yenilikleri değerlendirmelerinin zayıf oluşu, özellikle bakımın niteliği, istihdam ve personeli elde tutma gibi uzun erimli çıktılara ilişkin reform için çok sınırlı kanıt tabanı oluşturmasıdır. Küresel olarak yenilikçi okullar arasında ittifaklar inşa etmeye yardımcı olmak üzere Sağlıkta Eşitlik Ağı İçin Eğitim tarafından daha güçlü değerlendirme yaklaşımları geliştirilmekte ve uygulanmaktadır (8).

Tıp okulları daima mezuniyet sonrası kariyer yollarının ayrılacağını kabul etmekten çok, bütün öğrencilerin aynı şekilde eğitildiği “herkese uyacak bir kalıp” yaklaşımını benimsemişlerdir. Daha ileri mezuniyet sonrası eğitime gerek olmaksızın etkili bir birincil bakım hekimi üretmek için gerekli asgari çekirdek eğitim başarılabilir. Öğrenci kabul süreçleri akademik dereceler yerine dezavantajlı toplumlardan öğrenci alımını önceleyebilir. Müfredat içeriği birincil bakıma uyarlanabilir ve halen olanaklı olandan daha hızlı bir şekilde yeterli sayıda motive hekim elde edilmesi sağlanabilir. Daha ileri mezuniyet sonrası uzmanlık eğitimi de gerekli olacaktır ve bu eğitim rekabetçi bir seçim yoluyla olabilir ve doğrudan sağlık bakımının gereksinimleriyle ilişkilendirilebilir.

Ancak bu sorunlarla karşılaşan ve reform arayan ülkeler yalnızca düşük gelirli ve orta gelirli ülkeler değildir. Birleşik Krallık’ta 8 bin genel pratisyene daha gereksinim olduğuna inanılmaktadır; ABD’de evrensel sağlık kapsamı hala bir gerçeklik değildir. Yüksek gelirli ülkelerde tıp eğitiminin çoğu bayat, modası geçmiş olup, hastaların veya toplumun gereksindiklerini sunmamaktadır (6). Küba eğitim modeli yalnızca Afrika için değil aynı zamanda dünyanın geri kalanı için de daha detaylı olarak göz önüne alınmayı hak etmektedir.

Panel: Altı yıldızlı hekim (6)

• Bakım sunucu (fiziksel, mental ve sosyal): kapsamlı sürekli iyileştirici, önleyici ve rehabilite edici bakımı kapsayan
• Karar verici: sıklıkla kaynak kısıtlılıkları içinde, hastaların ve toplumların eşit derecede yararlanmasını sağlayarak sağlık sorunlarını ele almakta en iyi yolu seçen
• İletişimci: bireyleri, aileleri ve toplumları sağlıklı yaşam biçimlerini benimsemeleri ve sağlık çabalarında partnerler haline gelmeleri için ikna eden
• Yönetici: bilgiyi sosyal kalkınma için birlikte çalışan çok disiplinli ekipler içinde özümseyen ve paylaşan
• Toplum lideri: fiziksel ve sosyal çevrede sağlığın belirleyicilerini anlayan, çok sayıda insanın yararlanacağı toplum sağlığı etkinliklerine olumlu yaklaşan
• Öğretmen: sık görülen durumları yönetmek için hastalara ve ailelere yardım eden, hekim dışı sağlık emekçilerini insan kaynağı açığını kapatmak için eğiten

Shah Ebrahim, Neil Squires, José Luis di Fabio, Gail Reed, Peter G Bourne, William Keck, Andre-Jaques Neusy, Kalipso Chalkidou

Çeviren: Akif Akalın
http://haber.sol.org.tr/blog/sinifin-sagligi/ceviren-akif-akalin/tip-egitiminde-kuresel-olcekte-radikal-degisimler

Orijinal makale: 

http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2214109X15700136

Kaynaklar

1. Eichbaum Q, Nyarango P, Ferrao J, et al. Challenges and opportunities for new medical schools in Africa. Lancet Glob Health 2014; 2: e689–90.

2. WHO. Reorientation of medical education: goal, strategies and targets (No 2). SEARO Regional Publications No. 18. New Delhi: World Health Organization Regional Offi ce for South-East Asia, 1988.

3. University of Nottingham Medical School: history.

http://www.nottingham.ac.uk/manuscriptsandspecialcollections/collectionsindepth/university/universitycollection/university-of-nottingham-medicalschool.aspx (accessed Jan 14, 2015).

4. Ebrahim S, Squires N, Bauzá Díaz M, et al. Ebola control: the Cuban approach. Lancet 2014; 384: 2022.

5. del Rosario Morales Suárez I, Fernández Sacasas JA, Durán García F. Cuban medical education: aiming for the six-star doctor. MEDICC 2008; 10: 1–9.

6. Frenk J, Chen L, Bhutta ZA, et al. Health professionals for a new century: transforming education to strengthen health systems in an interdependent world. Lancet 2010; 376: 1923–58.

7. Global Health Workforce Alliance. Health workforce 2030: a global strategy on human resources for health.

http://www.who.int/workforcealliance/knowledge/resources/strategy_brochure9-20-14.pdf?ua=1 (accessed Jan 14, 2015).

8. Larkins SL, Preston R, Matte MC, et al, on behalf of the Training for Health Equity Network (THEnet). Measuring social accountability in health professional education: development and international pilot testing of an evaluation framework. Med Teach 2013; 35: 32–45.