Ekim Devrimi'nin 108. yıldönümüne yaklaşırken, dünyanın ilk Sağlık Bakanı olan N. A. Semaşko'nun, Berlin'de düzenlenen “Workers' International Russian Relief” konferansında yaptığı konuşmasından alınmış bir bölümün çevirisini sunuyoruz.
Halk Sağlığı Komiserliği'nin görevleri olağanüstü ağır ve sorumluluklarla dolu olmuştur, fakat her şeye rağmen, her ne kadar Ukrayna'da ve bazı doğu bölgelerinde dizanteri, tifüs, kolera ve çiçek salgınları yeniden patlak vermiş olsa da, kıtlıktan kaynaklanan salgın hastalıkların üstesinden gelmeyi büyük ölçüde başardık.
Ancak kıtlığın en kötü sonuçları çocuk yaşamı üzerindeki etkilerinde görülür. Çocuklar salgın hastalıklarda iyileşmek için, yetişkinlere göre çok daha büyük bir direnme gücü göstermek zorundadır.
Rusya daima dünyadaki en yüksek bebek ölüm hızına sahip olmak gibi üzücü bir kötü şöhret taşımıştır. Küçük çocuklarda ölüm hızı yüzde 25'e kadar yükselmektedir. Kıtlık sonucu bu hız yüzde 32'ye yükselmiştir. 1922 yılı boyunca, Sovyet Hükümeti, işçi örgütleri ve yabancı örgütlerin enerjik çabaları sayesinde bu hızı yüzde 20'ye düşürmeyi başardık. Savaştan bu yana ve özellikle de kıtlık nedeniyle, Sovyet Rusya'nın nüfusunda ciddi bir azalma meydana gelmiştir, ancak bu tüm bölgelerde aynı oranda değildir. Büyük ölçüde Avrupa bölgelerinde, salgınlar için verimli koşullar oluşturan büyük bir gıda ve uygun barınak darlığı olması nedeniyle, Sibirya'da nüfus azalması, Avrupa bölgelerine göre çok daha küçüktür.
Halk sağlığı çalışmalarımızda, iki farklı hastalık kategorisi arasında ayrım yapmak zorundayız: Bir yanda salgınlar, diğer yanda sosyal hastalıklar. İkinci kategoride, halk sağlığını daima korkutucu bir şekilde etkileyen iki hastalık görüyoruz: verem ve cinsel yolla bulaşan hastalıklar. Maalesef, elimizdeki sınırlı imkanlar, sosyal hastalıkların çoğunun sanatoryumlarda uygun şekilde tedavi edilmesine olanak vermiyor; bu nedenle, en kolay geçici çözüm olarak seyyar dispanserler oluşturulmuştur. Bu seyyar dispanserler, hastaların kendilerine gelmesini beklemez, fabrikalara yardım ve tıbbi bakımı kendileri götürür ve her durumda hastalığın başarıyla atlatılmasını sağlayacak bir istihdam türü ayarlamaya çalışır. Seyyar dispanserler, Halk Sağlığı Komiserliği'nin diğer tüm birimleriyle birlikte, farklı işçi örgütleriyle yakın temas içinde çalışır.
Hastalara, özellikle orman okulları ve benzeri kurumlarda barındırılan hasta çocuklara, dispanserlere ek olarak yeterli sayıda sanatoryum sağlanması için her türlü çaba sarf edilmektedir. Bu çalışmayı tamamlamak için geniş çaplı bir kampanya yürütülmektedir. Verem ve fuhuşa karşı mücadele için, işsiz kadınlara ek yardım sağlanması konusuna özel vurgu yapılan, özel bir propaganda haftası yürütülmüştür.
Diğer bir çalışma alanı ise anne ve çocukların korunmasıdır. Bu amaçla, bütün büyük şehir ve bölgelerde danışma merkezleri açılmıştır. Danışma merkezlerinin faaliyetleri yalnızca annelere ve anne adaylarına danışmanlık vermekle sınırlı olmayıp, bu alanda pratik çalışmalar da yürütülmektedir. Tüm bölgelerde bebekli anneler için özel bakım evleri ve doğum evleri kurulmuştur. Nüfusun muazzam yoğunluğuna kıyasla, bugüne kadar başarılanlar, yalnızca göreli mütevazı boyutlara ulaşmaktadır.
Bu bağlamda bir şey özellikle akılda tutulmalıdır. Eskiden Rusya'da bu yönde hiçbir şey yapılmamıştı ve Sovyet Hükümeti tamamen yeni bir çığır açmak zorunda kaldı. Bu önemli sosyal yeniliklerin kredisi, Sovyet Hükumeti'ne aittir.
Çocuk yardımı yalnızca bebekler ve küçük çocuklarla sınırlı değildir; daha büyük çocuklara ve gençlere yardıma da önem verilmektedir. Bütün bu faaliyetler, kıtlığın sonuçlarıyla başa çıkmak için oluşturulan komitelerin planlı çalışmalarıyla en iyi şekilde desteklenmektedir ve bütün bu komitelerde hem çalışan kadınlar, hem de gençler temsil edilmektedir.
Gençler söz konusu olduğunda, uygun zihinsel ve ahlaki gelişimin temeli olarak beden eğitimine özel önem verilmektedir. Her merkezde, her fabrikadan ve büyük işletmelerden seçilmiş işçilerin katıldığı aylık kurslar verilmektedir. Bu sayede, kitlelere genel beden eğitimi eğitmenleri sağlanmaktadır. Aynı zamanda, özel gençlik eğitmenlerinin daha büyük sorumluluk gerektiren eğitim çalışmalarını üstlenmelerine olanak tanıyan, üç yıllık bir dönemi kapsayan daha ileri kurslar da vardır.
Hem bedensel, hem de zihinsel bakımdan muazzam gereksinimlerimiz göz önüne alındığında, bugüne kadar başardıklarımız önemsiz görünebilir, ancak büyük zorluklara rağmen iyi bir başlangıç yapıldı. Savaş ve kıtlık, yoksun çocukların sayısını muazzam bir şekilde artırdı. Bugün Rusya'da, devletin sosyal organları tarafından üstlenilmediği sürece, bakımı ve eğitimi kimsenin sorumluluğunda olmayan yaklaşık iki milyon çocuk bulunmaktadır. Bu iki milyon çocuğun yaklaşık 1.300.000'i şimdiden evlere yerleştirilmiştir. Akılda tutulması gereken diğer bir nokta ise, bu çocukların çoğunun, kıtlık koşullarının şiddeti ve çektikleri zorluklar nedeniyle yalnızca bedensel değil, aynı zamanda zihinsel olarak da genellikle sağlıklı olmadıklarıdır.
Peki, ülkemizdeki bu koşullar göz önüne alındığında, Workers' International Russian Relief (WIRR), Sovyet Hükümeti Sağlık Departmanı'nın çalışmalarına en uygun şekilde nasıl yardımcı olabilir? Hemen özel bir etkinlik kendisini gösteriyor. Halk Sağlığı Komiserliği, kırsal kesimde hizmet vermek üzere küçük seyyar dispanserler hazırlıyor. Bu seyyar dispanserler, salgınlar ve sosyal hastalıklarla mücadele için en önemli ilaçlarla donatılmış, eksiksiz tıbbi yardım birimleri olarak Rusya'ya getirilmek üzere yurtdışında hazırlanıyor. Bu, özellikle W.I.R.R.'nin bu seyyar dispanserlerin tedarikini maddi olarak destekleyerek paylaşabileceği bir görevdir. Dispanserlere, sanatoryumlara ve çocuk yuvalarına gerekli malzeme, gıda ve giyecek sağlamak için yapılabilecek her şey, Rusya için birinci derecede önemli bir maddi yardım olacaktır.
Workers' International Russian Relief salt kıtlık yardımından, üretken ekonomik yardıma geçiş bağlamında, Kırım'daki çalışmalarımız açısından özel bir hizmet sunabilir. Kırım, Rusya'nın hastaların nekahet için gittikleri en sağlıklı bölgesidir. Halk Sağlığı Komiserliği her yıl binlerce veremli işçiyi, ılık ikliminde en iyi yardımı alabilecekleri ve iyileşme şansları çok yüksek olduğu için bu bölgeye göndermektedir. Rusya'daki hasta işçilerin yararına, sadece bununla kalmayıp, kısmen iyileşen işçilerin sağlıkları tekrar yerine gelene kadar Kırım'da daha uzun süre kalmalarını sağlamak için de bu bölgede birçok sanatoryum ve dispanser kurulmuştur. Bu işçilerin kendilerine ve Cumhuriyet'e kazanç getirecekleri şekilde istihdam edilebileceği çiftlikler, bağlar ve benzeri işletmeler kurduk.
Bütün yoldaşlar Rus ekonomik yaşamının sağlam bir şekilde yeniden inşası için en iyi temelin halk sağlığının iyileştirilmesinde yattığının farkında olmalıdır. Rusya'nın yeniden inşası, hasta bir ulus, hijyeni, fiziki durumları ve sanitasyon şartları iyi gelişmemiş geniş kitleler tarafından gerçekleştirilemez. Rusya'yı yeniden inşa etmek için büyük ve zorlu çalışmada Rus kitlelerinin sağlık standardı birinci derecede önemlidir. Rusya için Workers' International Russian Relief'i kuran ve destekleyen yoldaşların, sağlam kafanın sağlam bedenlerde bulunmasına dayanan sosyalizmin pratikte hayata geçirilmesine doğru ilerleyebilmemiz için, bu gerçekleri sürekli akıllarında tutmaları umulmaktadır.
Dr. Nikolay Aleksandroviç Semaşko
Not: Bu konuşma Büyük Britanya Komünist Partisi'nin kuramsal yayın organı olan “The Communist Review” dergisinin Haziran 1923 nüshasında (Cilt: 4, Sayı: 2) yayınlanmıştır. Yayınlandığı dönemde Komünist Enternasyonal'in görüşlerini yansıtan dergi, New York'ta yayınlanan “The Communist” dergisinin İngiliz versiyonu gibidir. 1921 – 1927 yılları arasında yayınlanan derginin nüshalarına Marxist Internet Archive'den erişilebilir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder