Güneşin patentini alabilir misin?

Çocuk felci aşısını bulan Jones Salk bu cümleyi, 12 Nisan 1955’te kendisiyle canlı yayında röportaj yapan gazeteci Edward R. Murrow’un “aşının patenti kime ait” sorusu üzerine kurmuştu:

“İnsanlar derdim... Patent yok. Güneşin patentini alabilir misin”?

Bu cümlenin Salk’a 7 milyar dolara mal olduğu söylenir. Hiç de zengin olmayan orta halli bir bilim insanı, eğer aşının patentini alırsa yeryüzünde milyonlarca insanın aşıyı satın alamayabileceğini düşünerek, 7 milyar doları elinin tersiyle itiyor ve yaşamı boyunca bu kararından dolayı asla pişman olmuyor.

Yoksulların kaderi virüsün gücünü yitirmesine bağlı

Salgının üçüncü yılına girilirken küresel aşılama verileri, küresel sosyal eşitsizlikleri yansıtıyor. Yüksek gelir grubundaki ülkelerde üçüncü doz aşılar yapılırken, düşük gelirli ülkelerde yaşayanların yüzde 8,3’ü sadece “bir” doz aşı yaptırabilmiş. Bu yüzde 8,3’ün de düşük gelirli ülkelerin “zenginleri” olduğunu tahmin etmek güç değil.

 

Peki, bu işin sonu nereye varacak?

Aşıda arapsaçına doğru

 

Sağlık Bakanlığı’nın her konuda olduğu gibi COVID 19 aşısında da işleri karıştıracağı daha baştan belliydi. Şimdi aşıda işler giderek arapsaçına dönüyor ve Sağlık Bakanlığı’nın bu gidiş karşısında hiçbir hazırlığı olmadığını görüyoruz.

Son Lancet makalesi ve salgında durum

 

Bu hafta Lancet dergisinin online nüshasında İngiltere’nin Ulusal Sağlık Araştırmaları Enstitüsü’nden bilim insanları bir makale yayınladılar (*). SARS-CoV-2 delta (B.1.617.2) varyantının, enfekte aşılı ve aşısız bireylerde bulaşma ve viral yük kinetiklerini araştıran bilim insanları,  delta varyantına maruz kalanlarla aynı evde yaşayanlarda İkincil Atak Hızı’nın tam aşılılarda yüzde 25, aşısızlarda yüzde 38 olduğunu buldular.

Mesele sadece aşı değil

Geçtiğimiz haftalarda medyaya birbiri ardına aşı karşıtı hekimlere ilişkin haberler düştü. Aslında “aşı karşıtı” ve “hekim” asla yan yana gelemeyecek iki sıfat. Tam bir oksimoron. Fakat bu sıfatların sık sık birlikte anılmaya başlaması kimseyi şaşırtmıyor. Kimse “bir hekim nasıl aşı karşıtı olur?” diye sormuyor. Neden acaba?

 

Örneğin COVID 19 nedeniyle yaşamını yitiren patoloji uzmanı bir hekimin, salgına “inanmadığı” ve aşı için de “emperyalist oyun” dediği söyleniyor. Bunlar gerçekten ne anlama geliyor?

Çanakkale Düşünce Topluluğu - Aşı Karşıtlığı Söyleşisi

Merhaba,

 

Çanakkale Düşünce Topluluğu’nun bu hafta Çarşamba gecesi (4 Ağustos 2021) Kepez Halk Kafe’de ilkini gerçekleştireceği söyleşilerin amacı, hepimizi yakından ilgilendiren sorunlar üzerine konuşmak ve “anlamaya” çalışmaktır.

 

Söyleşilerde ülkemizde düşün iklimine hâkim olan “taraftar” kültürünün dışına çıkarak, tartışmanın taraflarının iddialarını ve bu iddiaların dayanaklarını öğrenmeye, sorunları tarihsel ve toplumsal bir çerçeve içinde değerlendirmeye çalışacağız.

 

Söyleşilerimizi gerçekten “söyleşi” tarzında yürütmek istiyoruz. Bu nedenle konunun “uzmanının” sunum yapması yerine bir “kolaylaştırıcının” söyleşiyi yönetmesi ve katılan “herkesin” konuya ilişkin düşüncelerini ifade etmesine yardımcı olmasını sağlamaya çalışacağız.

 

Her söyleşiden önce katılımcılara söyleşi konusu üzerine çok “genel” bilgiler içeren bir metin göndererek tartışmanın “genel” çerçevesini çizmeye çalışacağız. Ancak söyleşide katılımcılar bu çerçevenin dışına çıkmakta özgürdür.

AŞI KARŞITLIĞI SÖYLEŞİSİ

 

Aşıda patent

 

https://www.youtube.com/watch?v=wSkJ4YszYjA

İlaca toplumcu yaklaşım

Kitap Bölümü: İlaca Toplumcu Yaklaşım

Eczacılık Bu Değil: İlaç Hastaya “İlaç” mı? İçinde.

Editör: Yakup Ercan

İthaki Yayınları, 2016

Metropollerde aydınlar şaşkınlık içinde

Pandemi süreci gelişmiş kapitalist ülkelerin aydınları için sözcüğün tam anlamıyla “ezber-bozucu” bir işlev gördü. İster düzen taraftarı, ister muhalif olsun, hiçbir “batılı” aydın gelişmiş kapitalist ülkelerin pandemi karşısında bu kadar çaresiz kalabileceğini öngörmüyordu.

 

Metropol aydınlarını en çok şaşırtan da, hiçbir ileri kapitalist ülkenin baş edemediği salgının, Çin, Yeni Zelanda, Güney Kore, Tayvan, Vietnam ve Küba gibi ülkelerde çoktan kontrol altına alınmış olmasıydı. Yılbaşı gecesi bütün “batı” başkentlerinin meydanlarında in – cin top oynarken, salgına beşiklik eden Wuhan’ın Times Meydanı’nda kutlamaların sabaha kadar sürmesi metropol aydınlarını çileden çıkarttı.

Bilim kurulu

 Geçtiğimiz hafta sonu Türkiye’de “akademinin” ne hale geldiğini bütün açıklığıyla sergileyen utanç verici bir olay yaşandı.

 

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı öğretim üyelerinden Prof. Dr. Ahmet Saltık, Türkiye’nin en çok izlenen TV kanallarından birinde, Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Kurulu’nda yer alan 38 tıp profesörünü topa tuttu.

Keşke Sağlık Ocaklarını özelleştirmeseydiniz

Bugünlerde Sağlık Bakanlığı’nda bir telaş var. CB aşılamanın Perşembe veya Cuma başlayacağını söyledi. Gerçi henüz Türkiye’nin ihtiyacı olan en az 120 milyon doz aşının sadece üç milyonu, diğer bir deyişle yüzde 2,5'i geldi ve bu miktar sağlık emekçilerine dahi zor yetecek. Bakanlık aşılamanın “nasıl yapılacağının” telaşına düştü. Açıkçası haksız da sayılmaz. Telaşlanmalı...

Dünya dönüyor

 

Bugün 379 yıl önce yitirdiğimiz İtalyan bilgin Galileo Galilei’nin ölüm yıldönümü. Galileo’yi Katolik Kilisesi’ne karşı sürdürdüğü “bilim mücadelesi” ile tanıyoruz. Engizisyon mahkemesinde Kilise doğmalarına kafa tutarak, “dünya dönüyor” diyen Galileo, bu davranışıyla otoriteler karşısında yaşamı pahasına “bilimi savunan” bilim insanlarının sembolü oldu.

 

Bugün Kilise (din kurumu) ortaçağdaki etkinliğini yitirdi, artık engizisyon mahkemeleri kalmadı. Ancak bilim insanlarının bilimi kendi hizmetlerine koşmaya çalışan sermayeye ve siyasi iktidarlara karşı mücadelesi sürüyor. Pandemi sürecinde Türkiye’de ve dünyanın birçok coğrafyasında yeni Galeileo’ler çıktığına ve bilim için mücadele ettiklerine tanık olduk.

İsrail tıbbi ayrımcılık yapıyor

 

İsrail bugünlerde nüfusunun yüzde 14’ünü aşılayarak (Pazartesi itibariyle), “halkını” COVID 19 illetinden kurtarma çabasında diğer ülkelerin çok önüne geçmesiyle duyuldu. Birçok AB ülkesinde, hatta aşı üretilebilen ülkelerde henüz nüfusun yüzde birinin dahi aşılanamadığı düşünülürse, İsrail’in başarısı gerçekten çok büyük bir başarı gibi duruyor.

Acil Kullanım Onayı meselesi

Hafta sonu tam herkes artık aşılama sürecine giriyoruz, her şey yolunda gidiyor, tünelin ucunda ışık göründü derken, Sağlık Bakanlığı’nın aniden yayınladığı bir yönetmelik ortalığı yeniden karıştırdı.

Yunanistan’da halk savcısına sahip çıkıyor

 

Son zamanlarda COVID 19 salgınına fena halde gömüldük ve sağlık ortamındaki birçok önemli başlık gözlerden kaçmaya başladı. Örneğin Temmuz ayında ABD’li ilaç şirketi Alexion’un, Sağlık Bakanlığı’nda milyonlarca dolar rüşvet dağıttığı iddiası bunlardan yalnızca biri.

COVID 19 konusunda Türkiye’den çok önemli bir araştırma

Bu hafta dünyanın alanındaki en prestijli dergilerinden biri olan “Journal of Human Hypertension” dergisinin online nüshasında, Türkiye’den kardiyoloji uzmanı Dr. Selçuk Görmez ve meslekdaşlarının bir araştırması yayınlandı. Salgının ilk günlerinde ortaya atılan önemli bir iddiayı çürüten araştırma, COVID 19’a yakalanan hipertansiyon hastalarına ve bu hastaları tedavi eden hekimlere rahat bir nefes aldırdı.

Bilim insanları soytarılığı soytarılara bırakmalı

 

Rengârenk giysileri içinde neşeli bir soytarı, “toplumun yüzde 70 - 80’i sürekli ve düzgün bir şekilde maske takarsa aşının etkisine yakın bir etki görülüyor” derse, salon muhtemelen kahkahadan kırılır, insanlar gülmekten yerlere yatar. Fakat bu cümle bir “bilim insanının” ağzından çıktığında, trajik bir hal alıyor.

Küba'nın ulusal bağışıklama programı

Küba 1959’dan beri çocuk felci, sıtma, difteri, kızamık, kabakulak, kızamıkçık ve boğmacayı elimine etmeyi başardı. Sarı humma, kolera, verem hastalığının şiddetli formları, köpeklerden geçen kuduz, leişmanya, Şagas hastalığı, HIV’nin anneden bebeğe (dikey) geçişi, doğumsal sifiliz gibi hastalıklar ile yenidoğan tetanosu ve doğumsal kızamıkçık sendromu gibi klinik durumları toplum sağlığı sorunu olmaktan çıkarttı. Erişkin tetanosu, hemofilus influenzanın (tip B) ve menengokokların (tip A, B ve C) yol açtığı menenjit, hepatit B, tifo gibi sorunlar nadir görülen hastalıklar arasına girdi.

Düzen içinde çözüm arayan düzene payanda olur

El Salvador’un sağlık politikalarından sorumlu Sağlık Bakan Yardımcısı Eduardo Espinoza’nın geçtiğimiz yıl 23 – 28 Kasım 2014 tarihlerinde San Salvador’da düzenlenen 13. Latin Amerika Toplumcu Tıp Birliği (ALAMES) Konferansı’nda yaptığı konuşmadan bazı bölümleri aktarıyoruz.